Vaste bezoekers van Anna’s Hoeve kijken er allang niet meer van op wanneer ze op woensdagmiddag tussen half twee en half vier een groepje vrijwilligers ergens in Anna’s Hoeve aan het werk zien. Meestal met het wegzagen, -knippen of -hakken van Amerikaanse vogelkers. Weer of geen weer, de Bosploeg houdt zich al ruim 12 jaar met ijzeren volharding bezig met bosonderhoud.
De groep bestaat al sinds 14 december 1994 en heeft dus deze zomer, zonder er zelf bij stil te staan, een koperen jubileum gevierd. Schrijver dezes is de enige die deze hele periode als actief Bosploeglid heeft meegemaakt. Hoog tijd om in de Koerier wat meer over de Bosploeg te vertellen.
Zes ton vuil en twee ton ijzer!
Toen onze vereniging in 1984 werd opgericht, was het van meet af aan de bedoeling om ook zelf de handen uit de mouwen te steken. In de eerste jaren werden er vooral schoonmaakacties gehouden. De eerste keer, op woensdag 17 oktober 1984, werd er Bosploeg Anna’s Hoeve al 12 ½ jaar actief onder leiding van de gemeente met meer dan 40 mensen 6000 kilo vuil en 2000 kilo oud ijzer uit het vijvergebied gehaald!! Ongeveer twee maal per jaar werd er zo’n actie georganiseerd. In oktober 1986 werd (op voorstel van de gemeente) ook een begin gemaakt met het bestrijden van de Amerikaanse vogelkers, een exoot (=een hier niet van nature thuishorende wilde plant) die in de Gooise natuurgebieden hevig voortwoekert en andere begroeiing verdringt.
Tanende belangstelling
De belangstelling voor de halfjaarlijkse acties werd geleidelijk minder. Ook het verplaatsen van de acties naar de zaterdag bracht daar geen verbetering in. Op 10 september 1994 kwamen er behalve drie bestuursleden alleen één vader met twee zoons helpen. Tijdens het jaarlijkse overleg met het Goois Natuurreservaat (GNR), dat Anna’s Hoeve inmiddels van de gemeente Hilversum had overgenomen, kregen we de tip om niet meer een- of tweemaal per jaar een “grote” actie te organiseren, maar met een klein groepje vrijwilligers regelmatig aan het werk te gaan. We hadden genoeg kennis is huis om dat te doen zonder permanente begeleiding van een boswachter van GNR. Zo begonnen drie bestuursleden (onze oprichter Jan Deijs, Jan van Dijk en Gerard Peet) en één niet-bestuurslid (Jan den Uijl) in december met “de Bosploeg”. Er werd afgesproken om iedere tweede woensdag van de maand in Anna’s Hoeve te gaan werken, en samen afspraken te maken over eventuele extra werkmiddagen. Vooral het eerste jaar werd er ook op heel wat extra woensdagen gewerkt, en er kwamen enkele vrijwilligers bij. In de jaren 1998 t/m 2002 draaide de Bosploeg echter op een laag pitje. Het aantal vrijwilligers was weer teruggelopen en het lukte nog maar zelden om extra werkmiddagen te organiseren. In september 2002 werd afgesproken om ook de 4e woensdag van iedere maand aan het werk te gaan. In de zomer van 2005 kwamen dank zij “mond-opmond- reclame” twee dames de groep versterken, en die zorgden voor een geweldige impuls. Op hun voorstel wordt er sindsdien (bijna) iedere woensdag in Anna’s Hoeve gewerkt. Alleen als het regent, of als bijna alle Bosploegleden verhinderd zijn, gaat het niet door.
Wisselend gezelschap
In de eerste jaren zorgde Jan Deijs voor het “materiaal”: zagen, bijlen, takkenscharen, werkhandschoenen enzovoorts. De meeste spullen die de Bosploeg nu gebruikt, hebben we in bruikleen van het Goois Natuurreservaat. De samenstelling van de Bosploeg wisselt nogal. Op dit moment zijn er zes actieve leden, maar daarbuiten zijn er een paar die door omstandigheden een tijdje niet mee kunnen doen. Sinds 1994 hebben minimaal 20 personen een tijdlang deel van de Bosploeg deel uitgemaakt. Er waren en zijn veel VUTters en jonggepensioneerden bij, maar ook jongere mensen die op woensdagmiddag geen andere verplichtingen hebben. Zelden is iedereen aanwezig, want iedereen kan wel eens niet. Meestal werken we met z’n vieren of vijven.
Wat doet de Bosploeg zoal?
De meeste tijd gaat nog steeds zitten in de Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina). Die laat zich moeilijk uitroeien. Met wortel en al uittrekken is het effectiefst, maar dat lukt alleen bij jonge zaailingen. Met handkracht uitgraven is géén doen. Blijft over: een aantal jaren achtereen alle jonge uitlopers afzagen, afslaan of wegknippen. (Sommigen prefereren zagen, anderen hakken, en weer anderen knippen.) Dan sterft de plant uiteindelijk af. Maar waar de oude prunus is verdwenen komen vaak weer jonge zaailingen op. Overal moet je dus terug blijven komen. Niettemin zijn er al veel plekken waar de vogelkers helemaal of bijna helemaal is verdwenen, zoals rondom de derde brug van Anna’s Hoeve. Sinds 2005 werkt de Bosploeg ook in gebieden waar we daarvóór (bijna) nooit aan toe kwamen, namelijk de Berg van Anna’s Hoeve, het stuk Anna’s Hoeve tussen de A27 en de Albert Schweitzerweg, en het bos achter het Laarder Wasmeer, ten noorden van de Weg over Anna’s Hoeve. Dat valt tegenwoordig administratief onder “begrazingsgebied Zuiderheide”, maar een groot deel van dit bos hoorde oorspronkelijk bij Anna’s Hoeve. Hier lopen koeien voor de begrazing, maar koeien vreten geen grote vogelkersbomen kaal! Er is nu in dit bos veel vogelkers weggehaald, en de koeien helpen nu met het “onderhoud”. In de rest van Anna’s Hoeve kunnen geen koeien worden ingezet omdat daar veel te veel wordt gewandeld.
Manusje-van-alles
Overal waar de Bosploeg aan het werk is, wordt meteen ook het zwerfvuil opgeruimd dat daar wordt aangetroffen. Dat is echter bij lange na niet genoeg om heel Anna’s Hoeve schoon te houden. Het zou mooi zijn als er een apart vrijwilligersgroepje gevormd kon worden om in Anna’s Hoeve regelmatig zwerfvuil weg te halen. De Bosploeg kan en wil dat werk er niet bij hebben. Vele jaren lang is er in het voorjaar een schoonmaakactie gehouden met klassen van de Nassauschool, maar daar is jammer genoeg de klad in gekomen. Eén actie per jaar is trouwens lang niet voldoende. Ook het bomenzagen op het Heitje van Anna’s Hoeve, dat jarenlang door de Nassauschool in het najaar werd gedaan, gebeurt helaas niet meer. De Bosploeg heeft dit werk er nu bijgenomen. Op de hei wordt niet alleen vogelkers weggehaald, maar alle jonge boompjes en struikjes die er tussen de hei opschieten. Als dat niet gebeurt groeit de hei binnen enkele jaren dicht. Er zijn immers geen schapen meer, die vroeger al het jonge groen tussen de heide wegvraten! Vooral in de eerste jaren heeft de Bosploeg ook heel wat groot drijfhout uit de vijvers gehaald, met name bij lage waterstand (waar we toen vaak last van hadden). Dat hout moesten we dan wel diep het bos in brengen, want anders smeet de lieve jeugd het direct opnieuw in de vijvers! Na iedere flinke storm worden er wel enkele wandelpaden versperd door omgewaaide of afgebroken bomen. De Bosploeg helpt dan een handje om de paden weer begaanbaar te maken. We mogen echter (terecht) niet met motorzagen werken, dus voor het weghalen van erg dikke stammen moet toch het GNR in actie komen. Langs de Speelweidevijver staat een rij knotwilgen. Die moeten af en toe geknot worden. Ook dat doet de Bosploeg. Sinds de Speelweide van Anna’s Hoeve na sanering opnieuw is ingericht, hebben we er nog een klus bij: onkruid uittrekken uit de aanplant op de hellingen rondom de Speelweide. Dat is zwaar werk, en niet bij alle Bosploegleden populair. Maar het GNR is wel erg blij met deze hulp, ook al groeit er meer onkruid dan wij kunnen weghalen. Over enkele jaren, wanneer de struikjes volwassen zijn geworden, hopen we van deze klus af te zijn. Tenslotte verricht de Bosploeg in Anna’s Hoeve wel eens kleine reparaties, bijvoorbeeld aan hekken en informatiepalen. En we geven het aan GNR door als we iets ontdekken wat er gedaan moet worden wat de Bosploeg zelf niet aan kan. En bij de verspreiders van reclamedrukwerk trekken we aan de bel als er stapels onbezorgde folders in de natuur worden gevonden. Dat gebeurt helaas zeer regelmatig.
Waardering door GNR
De twee uur lekker bezig zijn in de natuur vliegen altijd om. Vaak passeert de klok van half vier ongemerkt en gaan we nog wat langer door. De waardering van GNR voor het werk dat vrijwilligers in hun terreinen doen blijkt uit het jaarlijkse feestje dat de vrijwilligers ieder jaar op een middag in december krijgen aangeboden. En in het jaarverslag van GNR over 2006 staat bij de beleidsvoornemens voor 2007 ook iets leuks: “De vrijwilligers krijgen een kledingpakket met logo voor herkenbaarheid en binding. Het gaat om werkkleding van polo tot jack en alle laagjes daartussen die wat comfort kunnen brengen bij het werken in de natuur onder verschillende weersomstandigheden. Naar gelang de specifieke werkzaamheden krijgen vrijwilligers dat deel van de kledingset dat bij de uitvoering van hun taak past. Door middel van aanscherping van het vrijwilligersbeleid streeft de stichting naar een nog steviger binding en zo mogelijk naar een toename van het aantal vrijwilligers.” Over een poosje kunnen de vrijwilligers in Anna’s Hoeve zich dus vertonen met een GNR-logo op hun tenue.
